De ontwikkelingstaken die kinderen te doorlopen hebben per leeftijdsfase verschilt. Zo is de wereld van het jonge kind gericht op de ouders, maar de wereld van oudere kinderen richt zich steeds meer op de buitenwereld. Dit maakt ook dat kinderen in verschillende leeftijdsfasen met gescheiden ouders verschillende behoeften hebben. In deze blog neem ik je mee in wat jouw schoolgaande kind nodig heeft na de scheiding.
Eerst staan we stil bij de ontwikkeling van het schoolgaande kind. Vervolgens kijken we naar wat een scheiding met kinderen in deze leeftijdscategorie doet en welke risico’s een scheiding meebrengt voor hen.
Jij leest dit natuurlijk niet voor niets, dus wat je vooral wilt weten is: wat kan ik doen om mijn schoolgaande kind goed door de scheiding te loodsen?. Hier sta ik uitgebreid bij stil. Aan het einde van deze blog zet ik alles wat je kunt doen voor je kind nog even op een rijtje. Geen tijd om alles te lezen? Scroll dan dus vooral naar het einde van deze tekst.
Heb je (ook) een kind in een andere leeftijdsfase? Lees dan naast deze blog over scheiden met schoolgaande kinderen ook deze blogs: Scheiden met een baby of dreumes of Scheiden met een peuter of kleuter.
In de leeftijdsfase van het schoolgaande kind worden zij elk jaar zelfstandiger. Daar waar kleinere kinderen nog volledig gefocust zijn op de ouders, verschuift de aandacht van schoolgaande kinderen steeds meer naar buiten het gezin. School speelt een grote rol als het gaat om de ontwikkeling van je kind: zowel cognitief als emotioneel.
Schoolgaande kinderen leren complexe concepten te begrijpen, ontwikkelen hun probleemoplossend vermogen en nemen steeds meer verantwoordelijkheid op school. Vriendschappen groeien en het zelfvertrouwen neemt toe. Naarmate ze groeien in deze fase kunnen zij zich ook steeds beter verplaatsen in anderen. Ze worden empathischer.
Schoolgaande kinderen – van 6 tot 12 jaar – bevinden zich in een belangrijke ontwikkelingsfase waarin stabiliteit, emotionele veiligheid en sociale contacten heel belangrijk zijn voor hun ontwikkeling. Feedback van ouders, leeftijdsgenoten en leerkrachten speelt een grote rol in de ontwikkeling van hun zelfvertrouwen en identiteit.
Schoolgaande kinderen worden zich bewuster van hun gevoelens en kunnen deze vaak steeds beter zelf reguleren. Hierbij zie je dat het ene kind makkelijker praat dan het andere kind. Deze verschillen zijn normaal en hebben enerzijds met het karakter van je kind te maken en anderzijds met wat ze hierover meekrijgen in hun opvoeding.
Scheiden met schoolgaande kinderen: wat doet dat met hen? Schoolgaande kinderen hebben voorspelbaarheid en een veilige omgeving nodig om zich goed te kunnen ontwikkelen. Een scheiding kan dat fundament aan het wankelen brengen. Er zijn dan ook specifieke effecten die de scheiding kan hebben op het schoolgaande kind.
Kinderen van 6 tot 12 jaar kunnen zich over het algemeen steeds beter uiten en woorden geven aan wat er in hun omgaat. Een scheiding brengt echter zulke complexe en heftige emoties met zich mee, dat schoolgaande kinderen het vaak erg moeilijk hebben met het reguleren van deze emoties.
Soms kan het lijken alsof een scheiding het schoolgaande kind niet zo raakt, hij of zij zoekt veel afleiding en focust zich op vrienden en sport. Doordat kinderen zich overweldigd kunnen voelen door hun emoties zijn ze snel geneigd de gevoelens te ontkennen en uit de weg te gaan. Dit kan er dan weer op andere manieren uitkomen: aan de hand van emotionele buien en lichamelijke klachten – denk aan hoofdpijn en buikpijn.
Elk kind is anders en reageert daarom ook anders. Bij het ene kind is het verdriet heel zichtbaar, bij het andere lijkt het niet aanwezig te zijn. Vergis je hier echter niet in. Het zegt vaak mee over de copingstrategie die het kind hanteert, dan over hoe het de scheiding beleefd.
De wisselingen tussen twee huizen en veranderingen in het dagelijkse leven kunnen veel stress teweeg brengen. Je kind kan zich ontheemd voelen, heeft niet meer één plekje en kan zich afvragen of hij of zij er nog wel bij hoort. Hierbij speelt de omgeving van je kind ook een rol: zijn er vriendjes en vriendinnetjes die ook gescheiden ouders hebben of zijn zij nog de enige? De veranderingen waar zij niet zelf voor gekozen hebben kunnen een gevoel van controleverlies teweeg brengen.
Schoolgaande kinderen kunnen al wat langer de andere ouder missen. In de praktijk zie ik vaak dat vanaf een jaar of acht een ‘week op – week af regeling’ passend is voor een kind. Naarmate een kind ouder wordt gaat hij of zij dit vaak zelf ook fijner vinden: de vele wisselingen zijn dan minder prettig en er komt voor het gevoel meer rust in de regeling. Het is hierbij belangrijk om te blijven kijken naar je kind en wat werkt voor je kind, maar ook voor jullie als ouders.
Doordat kinderen van deze leeftijd zich steeds beter kunnen inleven in anderen, kunnen schoolgaande kinderen zich ook zorgen gaan maken: over één van de ouders of broertjes en zusjes. Kinderen kunnen dan soms teveel willen gaan zorgen voor een ander. Teveel is niet goed: het kind komt dan onvoldoende toe aan zichzelf. Aan de eigen behoeften en aan de eigen ontwikkelingstaken.
Een veelvoorkomend gevolg van een scheiding op schoolgaande kinderen is een tijdelijke achteruitgang in schoolprestaties. Kinderen maken zich zorgen, moeten wennen aan alle veranderingen en worstelen met emoties. Dit verstoort de concentratie en het basale leerproces. Na verloop van tijd trekt dit vaak weer bij.
De volgende tien tips kunnen je houvast geven in de zoektocht hoe jij je kind het beste kunt begeleiden na de scheiding.
Kinderen in deze leeftijdsfase hebben vaak veel vragen over de scheiding. Ze begrijpen namelijk steeds beter wat er gebeurt op cognitief vlak. Het is belangrijk om eerlijke antwoorden te geven, maar het is wel altijd belangrijk om je af te vragen: ‘heeft mijn kind er baar bij om dit te weten?’. Geef een heldere uitleg in duidelijke taal, maar verval niet teveel in details. Dit kan voor verwarring zorgen.
Meer lezen over praten met je kinderen over de scheiding? Lees ook deze 9 tips.
Negatieve opmerkingen over de andere ouder zijn zo gemaakt. Je emoties en frustraties zitten hoog, maar bedenk: jouw ex-partner is de vader of moeder van je jonge kind. Negatief praten over de andere ouder kan er onbedoeld voor zorgen dat je kind in een loyaliteitsconflict terechtkomt. Je kind bestaat voor 50% uit jou en voor de andere 50% uit de andere ouder. Dit maakt dat kinderen niet kunnen kiezen tussen hun ouders. Doen zij dit wel, dan is dit schadelijk voor hun ontwikkeling en zelfbeeld.
Na een scheiding kan het leven van je schoolgaande kind veranderen, wat invloed kan hebben op zijn of haar sociale kring. Het is belangrijk om je kind te stimuleren om contact te blijven houden met vrienden, familieleden en andere steunfiguren. Deze contacten bieden afleiding, ondersteuning en het geeft het gevoel dat het normale leven doorloopt. Door een stabiel sociaal netwerk aan te moedigen, help je je schoolgaande kind om zich minder geïsoleerd te voelen en versterk je hun veerkracht in deze moeilijke periode.
Hoewel het belangrijk is duidelijk te maken waar jullie als ouders over beslissen – bijvoorbeeld over de omgangsregeling – kan het kinderen geruststellen om te weten welke beslissingen zij nog wél zelf kunnen nemen. Dit kan betrekking hebben op kleinere zaken – zoals het kiezen van hun kleding of bedtijd – maar ook op grotere kwesties, zoals bij wie ze hun verjaardag willen vieren. Door het kind te betrekken bij keuzes waar mogelijk, geef je hen een gevoel van autonomie en controle. Dit geeft hen weer meer houvast.
Het is belangrijk om niet alleen tijd door te brengen met je schoolgaande kind. Het is juist belangrijk om kwalitatieve tijd door te brengen met je kind. Wat bedoel ik hiermee? Wees emotioneel beschikbaar, écht aanwezig. Luister, klets, praat, geniet, vraag. Speel samen een spelletje, maak samen een wandeling, ga samen lunchen. Dit versterkt je ouder-kind band en zorgt ervoor dat je kind zich geliefd en gezien voelt.
Het gesprek over de scheiding is een doorlopend gesprek en dus niet een eenmalig gesprek. Het is belangrijk om in gesprek te blijven met je schoolgaande kind over gevoelens en gedachten die leven. Kinderen kunnen zich terugtrekken of moeite hebben om hun emoties te uiten. Door regelmatig te vragen hoe het met hen gaat, wat ze voelen en of ze nog vragen hebben, bied je een veilige ruimte waarin ze zich gehoord kunnen voelen. Hierdoor voelt je kind zich gezien, gesteund en je leert je kind om te gaan met moeilijke onderwerpen en gevoelens. Hier heeft je kind iets aan voor de rest van zijn of haar leven.
Een scheiding an sich hoeft niet schadelijk te zijn voor je kind, het zijn aanhoudende conflicten waar kinderen onder lijden. Zorg er dan ook voor dat je kinderen buiten conflicten met je ex-partner houdt. Maak je kind geen bondgenoot, ventileer niet je gevoelens over de andere ouder naar je kind toe en communiceer niet via je je kind. Hiermee geef je je schoolgaande kind de ruimte om toe te komen aan de eigen ontwikkelingstaken die horen bij deze leeftijd.
Na een scheiding kun je je uitgeput of overweldigd door emoties voelen. Het is belangrijk om goed voor jezelf te zorgen – zowel lichamelijk als mentaal. Als je er als ouder goed bij zit, kun je er beter zijn voor je kind. Dit houdt in dat je tijd neemt voor rust, maar ook voor plezier en ontspanning.
Je kind zal niet alleen leren hoe je voor jezelf moet zorgen, maar ook merken dat zelfzorg een essentieel onderdeel is van het leven – juist in tijden van verandering. Voorleven is hierbij dus een groot goed. Lukt dit je (onvoldoende)? Lees ook eens de blog: Weer gelukkig worden na een scheiding – 6 tips of onderzoek of de begeleiding van Vitaal na Scheiding bij jou past.
Schoolgaande kinderen doen het in het algemeen goed op stabiliteit en voorspelbaarheid. Alle veranderingen na de scheiding kunnen overweldigend zijn, vooral wanneer je kind in twee huizen gaat wonen. Routines en rituelen kunnen hierbij veranderen. Een vast ritme, vaste bedtijden en duidelijke regels – liefst in beide huizen – kunnen houvast en geborgenheid bieden aan je kind. Het zorgt voor een beetje orde in de chaos die je kind nu kan ervaren.
Voor jouw schoolgaande kind blijft jouw ex-partner altijd zijn ouder. Hoewel er als ex-partners misschien spanningen kunnen zijn tussen jullie is het belangrijk een duidelijk onderscheid te maken met het ouderschap. Je wilt namelijk niet dat conflicten zich uit de partnerrelatie zich vastzetten in jullie relatie als ouders. Dit onderscheid kun je onderstrepen door ervoor te kiezen de andere ouder altijd als ‘je vader of je moeder’ te blijven aanduiden naar je schoolgaande kind. Hiermee bevestig je ook de positie van de andere ouder naar je schoolgaande kind.
Al deze tips kunnen flink overweldigend zijn, misschien denk je: ‘Dit heb ik dus niet goed gedaan’. Probeer hierin mild te zijn voor jezelf. Je hoeft niet alles perfect te doen. Soms maken we fouten als ouders, we zijn allemaal mensen. Wat dan belangrijk is is dat je ergens op terug kunt komen.
Nog even op een rij wat je als ouder concreet kunt doen voor je schoolgaande kind in en na een scheiding:
Mocht je hier nog vragen over hebben? Neem gerust contact met me op.
Geraadpleegde bronnen: Nederlands Jeugdinstituut en IMH Nederland.
In het Online Programma komen alle thema’s samen die er toe doen voor het proces na je scheiding. Van het scheidingsbesluit, jouw ouderschap en vriendschappen na scheiding tot weer gaan daten.
Scheidingstherapeut en oprichter van Vitaal na Scheiding. Ik zet al mijn opgedane kennis en kunde vanuit mijn jarenlange werkervaring met gescheiden ouders in om jou verder te helpen. Ik heb al honderden ouders mogen begeleiden bij dit proces.
Laagdrempelig aan de slag met je persoonlijke proces? Download voor slechts €17,- het 107 pagina tellende werkboek van Vitaal na Scheiding.
Meten is weten. Ze de eerste stap en vraag de gratis Pijlermeting aan. Zodat jij ziet waar jij op dit moment staat in je proces na de scheiding.
Meet waar jij staat in je proces na je scheiding met deze gratis Pijlermeting.
Ik schrijf me hierbij automatisch in voor de mailinglijst, waarvoor ik mij altijd weer kan afmelden.
Meet waar jij staat in je proces na je scheiding met deze gratis Pijlermeting.
Ik schrijf me hierbij automatisch in voor de mailinglijst, waarvoor ik mij altijd weer kan afmelden.