#1 Bereid het gesprek samen voor

Het is belangrijk dat jij en je aanstaande ex-partner dit gesprek over de scheiding samen voeren – als dat mogelijk is. Dit geeft je kinderen het signaal dat jullie nog steeds als ouders samenwerken en dat ze niet tussen jullie in komen te staan of hoeven te kiezen. Als partners ga je uit elkaar, maar je blijft altijd samen ouders van je kinderen. Door dit uit te stralen naar de kinderen kun je voorkomen dat je kinderen in een loyaliteitsconflict terechtkomen. 

Wat ga je precies zeggen?

Stem samen af welke boodschap jullie willen overbrengen, zodat er geen tegenstrijdige informatie uitgesproken wordt. Zorg ervoor dat er niet wordt gesproken over schuld en onschuld, ondanks dat je dit misschien wel zo kunt voelen op dit moment. Soms eindigen relaties, zijn mensen niet meer verliefd op elkaar, dit hoort ook bij het leven. Leg dit ook uit aan je kinderen. 

Welke toon wil je gebruiken?

Houd de scheidingsboodschap aan de kinderen rustig en liefdevol, ook als er spanningen tussen jullie zijn. Dit gesprek draait om de kinderen. Denk daaraan. En bedenk: kalmte werkt aanstekelijk. Als jullie rustig kunnen blijven straalt dat af op de kinderen. 

Wanneer en waar voer je het gesprek?

Kies een moment waarop je voldoende tijd hebt en zorg voor een rustige omgeving zonder afleiding. Ook moeten de kinderen de tijd krijgen om de informatie te kunnen laten zakken. Denk bijvoorbeeld aan het begin van het weekend.

Voorbeeldzinnen

• “We willen je samen iets vertellen, omdat het belangrijk is en we het allebei met je willen delen.”
• “We hebben veel nagedacht over hoe we dit het beste kunnen vertellen, omdat we willen dat je weet dat we van je houden.”
• “Dit is geen gemakkelijk gesprek, maar we vinden het belangrijk dat jij weet wat er gaat gebeuren.”
• “We begrijpen dat je hier misschien veel vragen over hebt en we zullen ons best doen om alles zo goed mogelijk uit te leggen.”
• “Het belangrijkste wat je moet weten, is dat we er allebei voor je zullen blijven zijn. Als partners zijn we straks niet meer samen, maar we blijven altijd samen je ouders.”

#2 Wees duidelijk maar houd het simpel

Kinderen hoeven niet alle details te weten over waarom jullie uit elkaar gaan. Niet tijdens de scheidingsboodschap en ook niet op een later moment. Wat ze vooral willen begrijpen, is wat de scheiding voor hén betekent. Gebruik eenvoudige en duidelijke taal die past bij hun leeftijd.

Bedenk ook bij alles wat je vertelt: ‘Hebben de kinderen er iets aan om dit te weten?’. Als er bijvoorbeeld iemand is vreemdgegaan, kun je je afvragen wat het je kind brengt om dit te weten. Het gaat dan al snel over schuldig en onschuldig, slachtoffer en dader. Dit zijn gevoelens op ex-partnerniveau: voor jouw kind is het niet helpend om dit te weten.

Begin met de kernboodschap

De scheidingsboodschap aan de kinderen moet duidelijk zijn en je wilt niet de spanning tijdens het gesprek opbouwen. Vergis je ook niet: de kinderen zullen direct aan jullie merken dat er iets is als jullie met ze willen gaan zitten. “Papa en mama hebben besloten om uit elkaar te gaan. Dat betekent dat we niet meer in hetzelfde huis zullen wonen, maar we blijven allebei van je houden.” 

Benadruk dat het niet hun schuld is

Kinderen kunnen zich schuldig voelen over een scheiding. Ze betrekken het op zichzelf of zien zichzelf als de oorzaak van de scheiding: “Als ik niet… dan zouden papa en mama nu niet uit elkaar gaan.” Ik heb dit kinderen zo vaak horen zeggen. Zeg daarom expliciet: “Dit komt niet door jou. Jij hebt hier niets fout gedaan en je kunt hier niets aan doen.”

Leg uit wat er verandert en wat hetzelfde blijft

Kinderen overzien niet wat de gevolgen van een scheiding zijn. Jij moet hier als ouder inzicht in geven. Hierbij is het heel belangrijk dat je ook uitlegt wat er hetzelfde blijft. Kinderen ervaren vaak dat hun hele fundament onder hun voeten wegzakt, daarom hebben ze houvast nodig van jou. Zeg bijvoorbeeld: “Je blijft naar dezelfde school gaan en je blijft met beide ouders tijd doorbrengen” of “We gaan verhuizen, maar je kunt met al je vriendjes en vriendinnetjes blijven spelen”.

Voorbeeldzinnen

• “Papa en mama hebben besloten om niet meer samen te wonen.”
• “We blijven allebei van je houden en we blijven allebei je ouders.”
• “Als partners gaan we uit elkaar, maar we blijven altijd samen je ouders.”
• “Jij hebt hier niets fout gedaan. Dit is een beslissing van ons als volwassenen.”
• “We gaan op een andere manier een gezin zijn, maar je blijft ons beiden elke week zien.”
• “Sommige dingen veranderen, maar veel blijft ook hetzelfde. Je blijft bijvoorbeeld op dezelfde school en je vrienden blijven gewoon je vrienden.”

#3 Geef de ruimte voor emoties en vragen

Kinderen reageren heel verschillend wanneer hun ouders vertellen dat ze gaan scheiden. Sommigen kinderen stellen direct na de scheidingsboodschap allemaal vragen, anderen worden stil of boos. Geef je kind de ruimte om zijn of haar gevoelens te uiten en dwing geen reactie af. Elke reactie mag er zijn. Benoem dit ook.

Om je kind te kunnen helpen co-reguleren is het belangrijk dat je jezelf goed voorbereid op het gesprek. Zelfzorg is ook belangrijk. Hoewel je emoties hoog zullen zijn – dit is natuurlijk onvermijdelijk – kun je bijvoorbeeld afspreken dat je na het gesprek een vriendin kunt bellen om je hart te luchten. Of wandel in de natuur voor of na het gesprek. 

Hoe kun je je kind helpen om emoties te uiten?

• Laat stiltes toe. Sommige kinderen hebben tijd nodig om het nieuws te verwerken;
• Herken en benoem emoties. Zeg bijvoorbeeld: “Ik zie dat je verdrietig bent, dat snap ik. Dit is ook moeilijk.”
• Moedig vragen aan. Vertel je kind dat ze altijd met vragen mogen komen, nu of later. Blijf dit ook herhalen naar je kind;
• Wees zo kalm en rustig mogelijk en spreek met een zachte stem. Kinderen zijn geneigd jouw energie over te nemen. Maak hier in de positieve zin gebruik van.

Voorbeeldzinnen

• “Het is helemaal oké als je nu niet weet wat je moet zeggen of voelen.”
• “Je mag boos, verdrietig, of verward zijn. Wat je ook voelt, het is normaal.”
• “Wil je iets vragen? Alles wat je wilt weten, mag je vragen.”
• “Misschien wil je er nu niet over praten, dat is ook goed. Je mag altijd later met ons komen praten.”
• “Soms helpt het om je gevoelens op te schrijven of te tekenen als je het moeilijk vindt om te praten.”
• “Je bent nu heel boos. Dat is begrijpelijk en dat mag. Het is ook nogal wat. We zijn er voor je.”
• “Jullie reageren allemaal anders op de boodschap en dat is helemaal ok. Iedereen mag hier op zijn eigen manier mee omgaan.”